XỬ LÝ HÀNH VI TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG
Cấp dưỡng là một nghĩa vụ bắt buộc không thế thay thế bằng nghĩa vụ khác, cũng không thể chuyển giao cho người khác. Đây là nghĩa vụ về tài sản gắn liền với nhân thân của mỗi người. Nghĩa vụ cấp dưỡng đảm bảo lợi ích vật chất cho người được cấp dưỡng, đáp ứng nhu cầu thiết yếu trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Pháp luật quy định rất cụ thể các trường hợp phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng cũng như có khung pháp lý xử lý đối với hành vi từ chối, trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ các quy định của pháp luật về chế tài xử lý người có hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng.
Căn cứ theo quy định của Luật HN&GĐ năm 2014 thì nghĩa vụ cấp dưỡng phát sinh khi không sống chung mà có quan hệ về huyết thống, hôn nhân hoặc nuôi dưỡng khi người đó là người chưa thành niên hoặc đã thành niên nhưng không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi sống mình lâm vào tình trạng khó khăn túng thiếu. Ở đây có thể hiểu tình trạng khó khăn túng thiếu đó là đời sống sinh hoạt thiết yếu nhất trong đời sống sinh hoạt hàng ngày không được đáp ứng nhu cầu về ăn mặc ở.
Luật HN&GĐ cũng quy định rất rõ các trường hợp thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng như sau:
- Cha mẹ cấp dưỡng cho con
- Vợ chồng cấp dưỡng cho nhau
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh, chị, em với nhau
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu
- Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột.
Về mức cấp dưỡng hoàn toàn dựa trên sự thỏa thuận của các bên chủ thể, tuy nhiên không đạt được sự đồng thuận nhất trí thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết. Tuy nhiên sẽ phải căn cứ vào khả năng thực tế, thu nhập thực tế. Ngoài ra bên có nghĩa vụ cấp dưỡng cũng có quyền thay đổi mức cấp dưỡng khi có lý do chính đáng, lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế, không đáp ứng được lợi ích vật chất, điều này cũng hoàn toàn dựa trên sự thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì cũng có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết. Tuy nhiên bên yêu cầu thay đổi cũng phải chứng minh được yêu cầu của mình là có căn cứ: mất việc làm, không có thu nhập, gặp biến cố trong cuộc sống…
Về phương thức cấp dưỡng thì có được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Các bên có thể thỏa thuận thay đổi phương thức cấp dưỡng, tạm ngừng cấp dưỡng trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế mà không có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trong thực tế có rất nhiều chủ thể trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng không có lý do chính đáng, không chứng minh được việc chậm thực hiện nghĩa vụ đó là có cơ sở. Do đó trong trường hợp này các chủ thể có thẩm quyền có thể yêu cầu Tòa án buộc người đó phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng bao gồm:
- Người được cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.
- Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
- Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức quy định tại các điểm b, c và d khoản 2 Điều này yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.
Ngoài ra đối với hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cũng có thể bị xử phạt hành chính và xử lý hình sự, cụ thể như sau:
Căn cứ theo nghị định 167/2013/NĐ-CP, cụ thể tại Điều 54 mức phạt sẽ là phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
Không chỉ có vậy, Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng quy định về hành vi trốn tránh bị xử lý như sau, căn cứ theo quy định tại Điều 186:
Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quyết định của Tòa án mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Như vây, hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng có thể yêu cầu Tòa án buộc thực hiện nghĩa vụ, nếu vẫn không thực hiện thì xử lý theo chế tài hành chính hoặc hình sự.
Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi về các biện pháp xử lý người có hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng.
Mọi vướng mắc cần giải đáp hoặc để được sử dụng dịch vụ. Quý khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:
Luật sư CÔNG TY LUẬT TNHH SJKLAW
Hotline yêu cầu dịch vụ luật sư tư vấn: 0962420486
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: sjk.law@hotmail.com
Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!
Trân trọng ./.