Quyền và nghĩa vụ của chủ doanh nghiệp tư nhân

Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2020, tại Điều 7, Điều 8 đã quy định về quyền và nghĩa vụ của của doanh nghiệp nói chung và với DNTN thì các quyền, nghĩa vụ đó cũng chính là quyền, nghĩa vụ của chủ doanh nghiệp tư nhân. Đồng thời, tại các Điều 190, 191, 192 và 193 Luật doanh nghiệp 2020 quy định trực tiếp về quyền của chủ DNTN, về tổ chức quản lý, cho thuê và bán DNTN. Đặc biệt, Luật doanh nghiệp 2020 đã bổ sung quy định về thực hiện quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân trong một số trường hợp đặc biệt.

Quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân

Tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm. Quyền tự do kinh doanh là tổng hợp các quy định và đảm bảo pháp lý do nhà nước ban hành nhằm tạo điều kiện cho các chủ thể kinh doanh, trong đó có doanh nghiệp tư nhân thực hiện các quyền chủ thể phát sinh từ hoạt động kinh doanh. Đây cũng chính là quyền chủ thể của một cá nhân hay pháp nhân trong việc tư do lựa chọn ngành, nghề kinh doanh, quy mô kinh doanh,…

- Tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn ngành, nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh; chủ động điều chỉnh quy mô và ngành, nghề kinh doanh.

- Lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn.

- Tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng.

- Kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu.

- Tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo yêu cầu kinh doanh

- Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh

- Chủ DNTN có quyền tạm ngừng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, có quyền giải thể DNTN

- Từ chối yêu cầu cung cấp nguồn lực không theo quy định của pháp luật

- Tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật

DNTN là loại hình doanh nghiệp một chủ sở hữu, không có tài sản riêng nên chủ sở hữu DNTN có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh nghiệp và quyền quyết định sử dụng lợi nhuận. Theo đó:

+ Chủ DNTN có toàn quyền quyết định đối với lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi đã nộp thuế và thực hiện nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật.

+ Chủ DNTN có quyền bán, cho thuê doanh nghiệp. So với các chủ sở hữu công ty, quyền bán, cho thuê doanh nghiệp thể hiện sự định đoạt cao về số phận pháp lý của doanh nghiệp của chủ DNTN.

Chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền chuyển đổi DNTN thành công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh (theo luật mới)

Chủ DNTN có quyền cho thuê toàn bộ doanh nghiệp của mình nhưng phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao hợp đồng cho thuê có công chứng đến Cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày hợp đồng cho thuê có hiệu lực. Trong thời hạn cho thuê, chủ doanh nghiệp tư nhân vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật với tư cách là chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của chủ sở hữu và người thuê đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân được quy định trong hợp đồng cho thuê. Việc cho thuê doanh nghiệp không làm thay đổi quyền sở hữu mà chỉ làm thay đổi quyền quản lý, sử dụng DNTN cho người khác và chủ DNTN được thu tiền từ việc cho thuê doanh nghiệp.

Chủ DNTN có quyền bán doanh nghiệp của mình, sau khi bán chủ DNTN vẫn phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ  tài sản khác của doanh nghiệp phát sinh trong thời gian trước ngày chuyển giao doanh nghiệp, trừ trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân, người mua và chủ nợ của doanh nghiệp tư nhân có thỏa thuận khác. Chủ doanh nghiệp tư nhân, người mua doanh nghiệp tư nhân phải tuân thủ quy định của pháp luật về lao động. Người mua doanh nghiệp tư nhân phải đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân theo quy định của Luật doanh nghiệp. Việc bán DNTN là chủ sở hữu chuyển nhượng vốn đầu tư của mình vào DNTN cho người khác cùng với việc chuyển giao quyền sở hữu DNTN.

Nghĩa vụ của chủ doanh nghiệp tư nhân

- Đáp ứng đủ điều kiện đầu tư kinh doanh khi kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật và bảo đảm duy trì đủ điều kiện đó trong suốt quá trình hoạt động kinh doanh.

- Thực hiện đầy đủ, kịp thời nghĩa vụ về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, công khai thông tin về thành lập và hoạt động của doanh nghiệp, báo cáo và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật này.

- Chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của thông tin kê khai trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và các báo cáo; trường hợp phát hiện thông tin đã kê khai hoặc báo cáo thiếu chính xác, chưa đầy đủ thì phải kịp thời sửa đổi, bổ sung các thông tin đó.

- Tổ chức công tác kế toán, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật. Đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là “doanh nghiệp” được thành lập theo quy định của pháp luật, bao gồm cả doanh nghiệp tư nhân nên DNTN phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Chủ DNTN với tư cách là một cá nhân sẽ có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản thu nhập khác ngoài thu nhập tại doanh nghiệp tư nhân theo quy định của luật thuế thu nhập cá nhân.

- Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động theo quy định của pháp luật; không phân biệt đối xử, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người lao động trong doanh nghiệp; không ngược đãi lao động, cưỡng bức lao động hoặc sử dụng lao động chưa thành niên trái pháp luật; hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động tham gia đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề; thực hiện các chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế và bảo hiểm khác cho người lao động theo quy định của pháp luật.

Về thực hiện quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân trong một số trường hợp đặc biệt

Luật Doanh nghiệp năm 2020 đã bổ sung quy định về thực hiện quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ chủ doanh nghiệp tư nhân trong một số trường hợp đặc biệt, như: bị tạm giam, kết án tù, bị tước quyền hành nghề, chết,…

Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc thì ủy quyền cho người khác thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. DNTN là loại hình doanh nghiệp một chủ nên chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân là người quyết định tất cả các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trường hợp chủ DNTN bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù,…thì ủy quyền cho người khác điều hành hoạt động kinh doanh nhưng vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của doanh nghiệp.

 Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì người thừa kế hoặc một trong những người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật là chủ doanh nghiệp tư nhân theo thỏa thuận giữa những người thừa kế. Trường hợp những người thừa kế không thỏa thuận được thì đăng ký chuyển đổi thành công ty hoặc giải thể doanh nghiệp tư nhân đó.

Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân chết mà không có người thừa kế, người thừa kế từ chối nhận thừa kế hoặc bị truất quyền thừa kế thì tài sản của chủ doanh nghiệp tư nhân được xử lý theo quy định của pháp luật về dân sự.

Khi chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì tư cách pháp lý của doanh nghiệp tư nhân cũng chấm dứt vì vậy doanh nghiệp tư nhân là một tài sản trong khối di sản thừa kế nên người thừa kế chỉ được hưởng tài sản doanh nghiệp tư nhân.

Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì quyền và nghĩa vụ của chủ doanh nghiệp tư nhân được thực hiện thông qua người đại diện.

Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân bị Tòa án cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thuộc phạm vi ngành, nghề kinh doanh của doanh nghiệp thì chủ doanh nghiệp tư nhân tạm ngừng, chấm dứt kinh doanh ngành, nghề có liên quan theo quyết định của Tòa án hoặc chuyển nhượng doanh nghiệp tư nhân cho cá nhân, tổ chức khác.

Việc bổ sung thêm quy định này của Luật doanh nghiệp 2020 là rất phù hợp, việc quy định một số quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân được rõ ràng và cụ thể và dễ thực hiện hơn theo quy định của pháp luật.

Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ tới chúng tôi theo phương thức sau:

Tư vấn trực tiếp: Văn phòng giao dịch công ty Luật trách nhiệm hữu hạn SJKLaw, địa chỉ tại : Số 3 ngõ 115 Nguyễn Khang, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.

Dịch vụ luật sư tư vấn qua số điện thoại tổng đài: 0962420468- 0933192699

Tư vấn qua email: nội dung yêu cầu tư vấn đến địa chỉ email: sjk.law@hotmail.com