ĐIỂM MỚI QUY ĐỊNH VỀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT

Luật Doanh nghiệp 2014

Luật doanh nghiệp 2020

Về khái niệm

Theo quy định tại khoản 1 Điều 13: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 12: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

+ Khái niệm người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo Luật DN 2020 đã bổ sung thêm cụm từ “người yêu cầu giải quyết việc dân sự”. Tức là, người đại diện theo pháp luật được bổ sung thêm vai trò đại diện cho doanh nghiệp yêu cầu giải quyết việc dân sự. Bổ sung trách nhiệm này giúp sự thống nhất với quy định về người tham gia tố tụng được thể hiện trong Bộ Luật TTDS năm 2015. Tại Điều 69 của Bộ luật TTDS 2015 thì trong trường hợp cơ quan, tổ chức yêu cầu giải quyết việc dân sự thì người tham gia tố tụng là người đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó. 

Về quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật doanh nghiệp

Theo quy định tại khoản 2 Điều 13: Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật. Điều lệ công ty quy định cụ thể số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 12: Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật…. Trường hợp việc phân chia quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật chưa được quy định rõ trong Điều lệ công ty thì mỗi người đại diện theo pháp luật của công ty đều là đại diện đủ thẩm quyền của doanh nghiệp trước bên thứ ba; tất cả người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.

+ Luật DN năm 2020 đã quy định cụ thể về trường hợp doanh nghiệp có nhiều người đại diện theo pháp luật. Tiếp đó, quy định rõ  mỗi người đại diện theo pháp luật đều có đủ thẩm quyền đại diện cho doanh nghiệp trước bên thứ ba, tất cả người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan. Điều này, đảm bảo tính minh bạch trong việc xác định trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp cả trong trường hợp quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật chưa được quy định rõ trong Điều lệ công ty.

Về cử người đại diện theo pháp luật

Khoản 5 Điều 13 Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định: Trường hợp doanh nghiệp chỉ có một người đại diện theo pháp luật và người này vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không ủy quyền cho người khác thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc bị chết, mất tích, tạm giam, kết án tù, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty; 

Khoản 5 Điều 12 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định: Đối với doanh nghiệp chỉ còn một người đại diện theo pháp luật và người này vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không ủy quyền cho người khác thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc chết, mất tích,…cơ sở giáo dục bắt buộc, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty trừ trường hợp theo quy định.

+ Luật DN 2020 đã bỏ trường hợp cử người đại diện trong trường hợp người đại diện theo pháp luật bị kết án tù và bổ sung thêm các trường hợp cử người đại diện khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành hình phạt tù; đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện hoặc giáo dục bắt buộc; có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định. Điều này giúp đảm bảo bao quát được các trường hợp cần cử người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho chủ sở hữu, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị doanh nghiệp áp dụng pháp luật.

Đối với trường hợp đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật

Theo quy định tại khoản 6 Điều 13 : Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty bị tạm giam, kết án tù, trốn khỏi nơi cư trú, bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị Tòa án tước quyền hành nghề vì phạm tội buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái phép, trốn thuế, lừa dối khách hàng và tội khác theo quy định của Bộ luật hình sự thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về người đại diện theo pháp luật của công ty.

 Theo quy định tại khoản 6 Điều 12: Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, trốn khỏi nơi cư trú, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên, về người đại diện theo pháp luật của công ty.

+ Luật Doanh nghiệp 2020 đã bỏ 2 trường hợp áp dụng: một trong hai thành viên của công ty bị kết án tù và bị Tòa án tước quyền hành nghề vì phạm tội buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái phép, trốn thuế, lừa dối khách hàng và tội khác.

+ Tại khoản 6  Điều 12 Luật DN 2020 bổ sung các trường hợp thành viên còn lại của công ty TNHH 2 thành viên đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty nếu một trong hai thành viên bị chết; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành hình phạt tù; đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc;có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định.